- ۱۴۰۴/۸/۶ - ۱۹:۵۱
- توسط محسن شاطرزاده
رقابت اقتصادی جهانی و ادغام شرکتها در چین
محسن شاطرزاده
۶ آبان ۱۴۰۴
هجدهمین نشست کمیته دائمی چهاردهمین مجلس ملی نمایندگان خلق چین، بعدازظهر روز سهشنبه ۲۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۶ آبان ۱۴۰۴) در تالار بزرگ خلق پکن به پایان رسید. برخی از دستور کارهای این نشست، بحث و بررسی در مورد اولویتهای توسعه چین در دوره زمانی ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ با هدف گذاری "گذار از کمیت به کیفیت" و "رشد اقتصادی ۵ درصدی" و "افزایش ۷.۲ درصدی بودجه دفاعی" و "اولویت نوآوریهای فناوری" و "توسعه هوش مصنوعی" و "رقابت اقتصادی جهانی" تعیین شده و علاوه بر آن و به منظور تسهیل هدفگذاریهای انجام شده ، به اصلاح چند قانون از جمله اصلاح قانون دریایی، اصلاح قانون ارگانیک ، اصلاح قانون کمیتههای شهرنشینان، اصلاح قانون امنیت سایبری و اصلاح قانون مالیات حفاظت از محیط زیست پرداخته شد . رئیس جمهور شی جینپینگ نیز این تصمیمات را امضا و ابلاغ کرد.
متن کامل سند پیشنهادی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در مورد اولویتهای توسعه چین در دوره زمانی ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ روز سهشنبه ۲۸ اکتبر سال ۲۰۲۵ منتشر شد.
بودجه دفاعی چین با افزایشی ۷.۲ درصدی نسبت به سال گذشته همراه شده که نشاندهنده تداوم سیاستهای توسعه نظامی پکن است. دولت چین در شرایطی این اهداف را تعیین کرده که با کاهش سرعت رشد اقتصادی مواجه است. در همین راستا، مقامات پکن بر اجرای سیاستهایی با محوریت افزایش مصرف داخلی و تحریک تقاضا تأکید کردهاند. این اقدامات در کنار ارائه محرکهای مالی، بهعنوان راهکاری برای تقویت رشد اقتصادی و مقابله با فشارهای خارجی در نظر گرفته شده است.
یکی از سیاستهای مورد تاکید برای رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب و رقابت در فضای اقتصاد جهانی و مقابله با فشارهای اقتصادی ، سیاست ادغام شرکتهای بزرگ چینی است:
* تأسیس عظیمترین کارخانه کشتیسازی در چین با ادغام ۲ کارخانه بزرگ چینبا ادغام دو کارخانه بزرگ کشتیسازی قصد دارد بزرگترین و عظیمترین کارخانه کشتیسازی جهان را با دارایی ۵۶ میلیارد دلاری به نام خود ثبت کند. بورس اوراق بهادار شانگهای ادغام شرکت کشتیسازی دولتی چین (CSSC) و شرکت صنایع کشتیسازی چین (CSIC) را تأیید کرده است. این ادغام چشمگیر، زمینه را برای شکلگیری بزرگترین شرکت کشتیسازی جهان فراهم میسازد. شرکت جدید ادغامشده تحت عنوان CSSC، با داراییهایی در حدود ۴۰۰ میلیارد یوان (۵۶ میلیارد دلار آمریکا) و درآمد سالانهای بالغ بر ۱۳۰ میلیارد یوان، به بزرگترین کشتیساز جهان تبدیل خواهد شد.
در سال ۲۰۲۴ شرکتهای ادغامشده مجموعاً سفارش ساخت ۲۵۷ فروند کشتی به ظرفیت ۲۸.۶۱ میلیون تُن DWT ثبت کردهاند که معادل حدود ۱۷ درصد از کل سفارشات جهانی است. پس از تکمیل ادغام، گروه کشتیسازی دولتی چین حدود ۴۹ درصد از مالکیت شرکت ادغامشده را تحت عنوان CSSC حفظ خواهد کرد.
* خودروسازان دولتی چین ادغام میشوند
دولت چین با هدف تسریع در گذار به وسایل نقلیه الکتریکی و حذف رقابتهای درونگروهی، در حال بررسی طرحی است که طی آن چانگان و دانگفنگ تحت یک گروه هلدینگ مشترک قرار گیرند. در حالی که شرکت BYD با شتابی چشمگیر در حال گسترش سهم خود در بازار خودروهای برقی چین و جهان است، دولت این کشور به دنبال تقویت خودروسازان دولتی از طریق ادغام و بازسازی ساختار آنهاست. به نظر میرسد در گام نخست، ادغام دو خودروساز بزرگ دولتی چانگان و دانگفنگ، عملی شود.این ادغام میتواند نقطه عطفی در صنعت خودروی چین باشد و آثار بلندمدتی در بازآرایی بازار خودروهای برقی این کشور داشته باشد.
در صورت نهایی شدن ادغام دو شرکت بزرگ چانگان و دانگفنگ، گروه جدید حاصل از این ترکیب، میتواند از نظر حجم تولید خودروهای الکتریکی، حتی از BYD نیز پیشی بگیرد. این تصمیم بخشی از راهبرد کلان دولت چین برای افزایش قدرت رقابتی برندهای دولتی در برابر بازیگران خصوصی داخلی و خارجی است. سهام شرکت دانگفنگ در بورس هنگکنگ با جهشی خیرهکننده تا ۸۵.۸ درصد رشد کرد. این افزایش چشمگیر پس از آن رخ داد که این خودروساز چینی از برنامه تجدید ساختار شرکت مادر خود خبر داد ، خبری که شایعات درباره احتمال ادغام خودروسازان دولتی چین را برانگیخت. دانگفنگ اعلام کرد گرچه این تجدید ساختار ممکن است ترکیب سهامداران اصلی را تغییر دهد، اما مالک اصلی شرکت همچنان ثابت خواهد ماند.
همزمان، سهام این شرکت در بورس شانگهای نیز به سقف رشد روزانه ۱۰ درصدی رسید. در تحولی مشابه، شرکت چانگان ، دیگر خودروساز دولتی چین نیز از برنامه تجدید ساختار مشابهی خبر داد. این همزمانی باعث شد گمانهزنیها درباره احتمال ادغام این دو غول خودروسازی قوت بگیرد. آمار نشان میدهد دانگفنگ که با نیسان و هوندا همکاری میکند، در سال ۲۰۲۴ افت فروش ۱۱.۵ درصدی را تجربه کرد و تنها توانست ۱.۵۴ میلیون خودرو بفروشد. برای جبران این افت، دانگفنگ و چانگان سراغ همکاری با شرکت فناوری هوآوی رفتهاند. نتیجه این همکاریها امیدوارکننده بوده است. برای نمونه، فروش خودروهای برقی Avatr که حاصل همکاری چانگان با هوآوی و CATL است، در سال ۲۰۲۴ دو برابر شد. همچنین فروش خودروهای Aito - محصول مشترک شرکت سرس (زیرمجموعه دانگفنگ) و هوآوی - در همین سال ۳برابر افزایش یافت.
* ادغام شرکتهای صنعت پانلهای خورشیدی چین
رهبران صنعت مولتیمیلیارد دلاری سلولهای خورشیدی چین برای کنترل ظرفیت خواستار ادغام، تملیک و محدودیتهای بیشتر رقبای داخلی شدهاند، چرا که کشورهای غربی به بهانه مازاد ظرفیت صنعتی در برابر صادرات چین مقاومت میکنند. انجمن صنعت فوتوولتائیک چین اعلام کرد که این انجمن در پی کاهش قیمتها و «فشارهای عملیاتی» در زنجیره تأمین چین ، این پیشنهاد را مطرح کرده است وخواستار «پایاندادن به دور باطل رقابت» شده است تا شرکتها راهی برای خروج آسان از بازار و برداشتن گامهایی برای حفاظت از داراییهای معنوی خود پیدا کنند.
سه حوزه پانلهای خورشیدی، خودروهای برقی، و باتریهای لیتیوم-یون «سه حوزه نوین» چین شناخته میشوند، چرا که نمایانگر فاصله گرفتن این کشور از سه حوزه صادراتی قدیمی پوشاک، مبلمان، و لوازم خانگی هستند.
* ادغام های چین برای ایجاد غولهای بانکی و اوراق بهادار جهانی
دولت چین در حال اجرای یک برنامه جامع برای ادغام بانکها و شرکتهای اوراق بهادار است؛ اقدامی که با هدف تقویت ثبات مالی، افزایش کارایی نظام بانکی و ایجاد نهادهای مالی قدرتمند با توان رقابت در سطح جهانی صورت میگیرد. این استراتژی در پاسخ به بحران طولانیمدت در بخش املاک و مستغلات چین و برای مقابله با شکنندگیهای ساختاری نظام مالی کشور طراحی شده است.
در سالهای اخیر، چین با انبوهی از مؤسسات مالی کوچک، پراکنده و بعضاً ناکارآمد روبهرو بوده است که نهتنها توان رقابت جهانی نداشتند، بلکه در مدیریت ریسکهای داخلی نیز عملکرد ضعیفی از خود نشان دادهاند. دولت چین با هدف ایجاد ساختاری متمرکز، کارآمد و مقاوم در برابر بحرانهای اقتصادی، سیاست ادغام را به عنوان ابزاری برای اصلاحات بنیادین در بخش مالی در نظر گرفته است.
* اهداف کلیدی این طرح:
۱. کاهش تعداد مؤسسات مالی کوچک و پراکنده: با ادغام بانکها و شرکتهای اوراق بهادار، ساختار نظام مالی چین سادهتر و متمرکزتر میشود و زمینه برای مدیریت بهتر منابع و نظارت دقیقتر فراهم میگردد.
۲. تقویت مدیریت ریسک و افزایش نظارت مالی: با ادغام چندین نهاد مالی در قالب یک ساختار بزرگتر و توانمندتر، ظرفیت مدیریت ریسک بهطور چشمگیری افزایش یافته و امکان نظارت مؤثرتر بر فعالیتهای مالی فراهم میشود.
۳. ایجاد بانکهای سرمایهگذاری پیشرو در سطح جهانی: هدف نهایی از این سیاست، ایجاد مؤسسات مالی بزرگ و مجهزی است که بتوانند در سطح بینالمللی رقابت کرده و از توسعه اقتصادی چین در بلندمدت پشتیبانی کنند. یکی از مهمترین نمونهها، ادغام دو شرکت بزرگ اوراق بهادار چین یعنی Guotai Junan و Haitong Securities است. این دو شرکت در نوامبر ۲۰۲۴ اعلام کردند که با یکدیگر ادغام خواهند شد و ارزش داراییهای ترکیبی آنها به بیش از ۳۴۱.۵ میلیارد یوان (معادل حدود ۴۷.۱۳ میلیارد دلار آمریکا) خواهد رسید. این ادغام، آنها را به یکی از بزرگترین بازیگران صنعت اوراق بهادار در چین تبدیل میکند و هدف مشترک آنها ایجاد یک بانک سرمایهگذاری با توان رقابت در سطح جهانی است. این بانک میتواند نقش مهمی در تأمین مالی پروژههای بزرگ، چه در داخل و چه در سطح بینالمللی ایفا کند. این ادغامها همچنین میتوانند جایگاه چین را در تأمین مالی بینالمللی تقویت کرده و نقش این کشور را در فرآیندهای بازسازی بدهیهای کشورهای در حال توسعه، بهویژه در چارچوب ابتکار کمربند و جاده (BRI)، پررنگتر کنند.
چین با این اقدام، به دنبال ساخت یک زنجیره تأمین مالی یکپارچه و جهانی است که نهتنها نیازهای داخلی را تأمین کند، بلکه در عرصه بینالمللی نیز به عنوان رقیبی جدی برای مؤسسات مالی غربی، از جمله بانکهای سرمایهگذاری در آمریکا و اروپا، ظاهر شود.
استراتژی چین برای ادغام مؤسسات مالی، تنها واکنشی کوتاهمدت به بحران املاک نیست، بلکه بخشی از یک چشمانداز بلندمدت برای بازطراحی معماری مالی کشور است. این سیاست میتواند زمینهساز ایجاد ابرنهادهای مالی با ظرفیت جهانی باشد که قادرند نقش محوری در آینده نظام مالی بینالملل ایفا کنند.
اگرچه اجرای این سیاست با چالشهایی همچون مدیریت تغییرات سازمانی، مقاومت برخی نهادها، و ملاحظات نظارتی همراه است، اما در صورت موفقیت، چین میتواند طی یک دهه آینده، به جایگاه جدیدی در نظام مالی جهانی دست یابد.
* ادغام شرکت های معدنی چین
پکن به دنبال راه های جدیدی برای تحت فشار قرار دادن واشنگتن است. سالهاست که امریکا در معرض خطر قطع عرضه ۱۷ فلز کمیاب که برای تولید گجتهای فناوری حیاتی هستند، قرار دارد. پکن تهدید ممنوعیت صادرات مواد کمیاب به آمریکارا مجددا اعلام کرده و در حال حرکت برای تشدید کنترل دولتی بر تولید خاکهای کمیاب است. فلزات خاکی کمیاب قبلا توسط شش شرکت بزرگ چینی استخراج می شد و حزب کمونیست چین در حال ادغام دارایی های چندین شرکت دولتی برای ایجاد گروه فلزات کمیاب چین است. این غول معدنی جدید در استان جیانگشی مستقر خواهد شد. این امر به پکن قدرت می دهد تا اهرم بیشتری بر عرضه، و در نتیجه، قیمت این کالاهای فوق العاده ارزشمند که برای تولید تراشه ها و سایر اجزای مورد استفاده در محصولات با فناوری پیشرفته از رایانه ها تا سیستم های تسلیحاتی ضروری هستند، داشته باشد. واشنگتن مدتها نگران آن است که پکن از کنترل خود بر ذخایر خاکی کمیاب برای اهداف استراتژیک استفاده کند.
* تشکیل سومین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان با ادغام کارخانجات چینی فولادسازان بزرگ چین، آناستیل و بن گنگ رسماً روند ادغام خود را آغاز کردهاند تا به این وسیله سومین تولیدکننده فولاد جهان ایجاد شود. پس از تکمیل این فرایند ، شرکت ادغام شده همان نام آن استیل را خواهد داشت و ظرفیت تولید سالانه آن به ۶۳ میلیون تن فولاد خام خواهد رسید. به این ترتیب تولید فولاد شرکت جدید آن استیل از گروه اچبیآیاس هم بیشتر شده و آن استیل به دومین تولیدکننده بزرگ چین تبدیل خواهد شد و پس از چاینا باوئو و شرکت آرسلورمیتال سومین تولید کننده بزرگ فولاد جهان خواهد شد. انتظار میرود شرکت جدید آن استیل تا سال ۲۰۲۶ تولید خود را به ۷۰ میلیون تن در سال برساند و بیش از ۵۰ میلیون تن سنگ آهن خام به فروش برساند تا درآمد سالانه آن به ۴۶ میلیارد دلار برسد.