توسعه شنزن (چین) : معجزه توسعه دریا محور
محسن شاطرزاده
۱۵ آذر ۱۴۰۳
شنزن در یک نگاه:
شهرشنزن چین تا پیش از سال ۱۹۸۰ تنها یک دهکده ماهیگیری با جمعیتی کمتر از ۲۵ هزار نفر بود. اما وقتی در سال ۱۹۸۰، بهعنوان منطقه ویژه اقتصادی شناخته شد، بهمرور جمعیت آن افزایش یافت. هم اکنون این شهر با مساحت ۲۰۵۰ کیلومتر مربع ، جمعیتی در حدود ۲۰ میلیون نفر (بنا به گفته مقامات محلی) دارد. امروزه شنزن به یکی از بزرگترین شهرهای دلتای رود پرل تبدیل شده است؛ منطقهای که نهتنها بهعنوان قطب اقتصادی چین به شمار میرود، بلکه بزرگترین منطقه صنعتی در دنیا نیز محسوب میشود.
شنزن در لیست شهرهای خلاق یونسکو (UNESCO Creative Cities) ثبتشده است و در رتبه دوم لیست ۱۰ شهر برتر دنیا قرار گرفته است.
این شهر یک مرکز برتر جهانی فناوری است که توسط رسانهها، دره سیلیکون چین لقب گرفتهاست. همچنین دفتر مرکزی شرکتهای بی شمار چند ملیتی مانند جیایکسدی، وانکه، هایترا، سیآیامسی، اساف اکسپرس، شنژن ایرلاینز، چاینا نپستار، هاسی، بانک پینگ آن، پینگ ان، بانک بازرگانان چین، گروه اورگرند، تنسنت، زدتیئی، وانپلاس، هواوی، دیجیآی و بیوایدی و شرکت فاکسکان در این شهر قرار دارد.
امروز شنزن ، به دلیل وجود هشتمین ساختمان بلند دنیا شکوهی خاص یافته و وجود ساختمان های بلند، زیبایی بهتانگیزی را به چشم انداز آن داده است.
* شنزن مرکز و قطب تولید و تجارت در حوزههای زیر است:
- تولیدات تکنولوژی برتر از جمله نرمافزار، رایانه و تجهیزات مخابراتی؛
- میکرو مکانیک و ماشین آلات الکترونیک؛
- فولاد؛
- تجهیزات پزشکی و دارویی؛
- پلاستیک و مواد شیمیایی ،
- تجهیزات حمل و نقل،
- شنزن مهمترین شهر چین در بخش تولید(Manufacturing) است و محل استقرار برخی از برجستهترین کمپانیهای های-تک چین از جمله: BYD, Dingoo, GFive, Hasee, Huawei, JXD, Konka, Netac, Skyworth, Tencent و ZTE میباشد.
- کمپانی TCL به عنوان برترین و بهترین مارک تلویزیون در چین، در شهر شنجن واقع شده است.
- بسیاری از کمپانیهای بزرگ های-تک در پارک علم و تکنولوژی منطقه نانشان واقع هستند.
- کمپانی CSG Holiding بزرگترین تولید کننده شیشههای معماری در چین در شهر شنجن واقع شده است.
- مقر اصلی سه بانک بزرگ و معتبر کشور چین به نامهای بانک توسعه شنزن(Shenzhen Development Bank)، بانک بازرگانی شهر شنزن(Shenzhen City Commercial Bank) و بانک بازرگانان چین(China Merchants Bank) در شهر شنزن میباشد.
- در بین ۵۰۰ شرکت برتر تولیدی استان گواندونگ چین که اخیرا معرفی شدهاند، تعداد ۱۳۳ شرکت از شهر شنزن بودهاند که بیشترین رقم را در بین سایر شهرهای استان گواندونگ دارد. اغلب این شرکت ها نیز بخش تحقیق و توسعه فعال هستند.
شنزن ؛ دره سیلیکون چین :
شنزن یکی از مراکز مهم فناوری در دنیا شناخته میشود و رسانهها آن را "دره سیلیکون چین" مینامند و به سبب شهرت و اهمیت خود در زمینه اقتصادی و فناوری و همچنین جاذبههای زیادی که دارد، در سالهای اخیر یک مقصد گردشگری محبوب در کشور چین بوده است.
پارکهای تکنولوژی شنزن :
۱- پارک صنعتی های-تک شنزن(SHIP) در سپتامبر ۱۹۹۶ در مساحتی به وسعت ۱۲ کیلومتر مربع تاسیس شد. صنایعی چون: بیوتکنولوژی، داروسازی، مواد ساختمانی، تولیدات شیمیایی، الکترونیک و نرمافزار کامپیوتر، ابزار و تجهیزات صنعتی، تجهیزات پزشکی در این پارک مستقر بودند.
۲- پارک نرم افزاری شنزن، واقع در خلیج زیبای شنزن، همگام با پارک صنعتی پیشرفته شنزن، نیروی محرک مهمی است که توسط شهرداری شنزن برای حمایت از توسعه صنعت نرمافزار تاسیس شده است. این پارک در حال حاضر بیش از ۴۵۰ عضو شرکتی دارد که بیش از ۵۰ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند. شرکت های عضو این پارک حدود ۲۵ درصد از کل فروش چین و ۱۵ درصد صادرات نرمافزار چین را به خود اختصاص داده اند.
۳- تنها پس از چندین سال ساخت و توسعه، پارک نرم افزاری شنزن به یکی از مهمترین مراکز تحقیق و توسعه محصولات نرم افزاری چین تبدیل شده است. این موفقیت در درجه اول به دلیل چهار برنامه ای است که پارک نرم افزار راه اندازی کرده و همچنان به مدیریت آن ادامه میدهد:
- بسترسازی شرکت نرم افزار،
- برنامه صادرات محصولات نرم افزاری،
- برنامه آموزش افراد مستعد در زمینه نرم افزار و
- برنامه همکاری بین المللی فناوری نرم افزار .
در نتیجه این چهار برنامه، شنزن اکنون جایگاه برجسته ای در صنعت نرم افزار ملی دارد.
۴- شهرداری شنزن همچنین زیرساخت های جانبی لازم را برای حمایت از پارک نرم افزار ایجاد کرده است از جمله مسکن، بیمارستان، امکانات آموزشی، کتابخانه و امکانات تفریحی. این به نوبه خود باعث جذب تعداد زیادی از شرکت های شناخته شده فناوری داخلی و بین المللی شده است. بسیاری از آنها مانند King Dee ،Kingdom ،Tencent ،MCM Kejian ،Oaking ،Guanri ،Liming ،Aspire-tech مستاجر پارک شده اند. بانک های چین، چین موبایل، ChinaSoft ،NeuSoft ،Powerise ،HuaSheng ،QiMing و همچنین IBM Oracle ،HP، مایکروسافت، زیمنس، Zensar، بانک سوئیس و ارتباطات Orange در تحقیق و توسعه سرمایه گذاری کرده اند. شرکت های دیگری نظیرZTE ،UT Star ،Great Wall ،Lenovo ،Mindray ،Skyworth ،TCL و TTE در مراکز فناوری در پارک سرمایه گذاری کرده اند.
شنزن ، سومین بندر بزرگ کانتینری جهان:
دفاتر ۲۰ شرکت نخست حمل ونقل دریایی جهان در بندر شنزن مستقر هستند و با توجه به حجم بارگیری و تخلیه کانتینرها، بندر شنزن در مقام سومین بندر بزرگ کانتینری جهان قرار گرفته است. کارشناسان بر این باورند که موقعیت سنگاپور به عنوان بزرگ ترین بندر کانتینری جهان از سوی بنادر مالزی و بنادر شانگهای و شنزن چین که در آن ها هزینه جابه جایی کانتینر ارزان تر است، مورد تهدید قرار گرفته است. بر همین اساس، حجم جابجایی کانتینری در شانگهای در سال گذشته با ۲۴ درصد افزایش به ۱۸ میلیون TEU کانتینر و در شنزن به ۱۶ میلیون TEU کانتینر رسیده است.
شنزن؛ پایتخت مالی آینده چین :
منطقه همکاری صنعت خدمات مدرن به عنوان یکی از مناطق اصلی شنزن در میان تلاشهای چین به عنوان بستر آزمایشی برای اصلاحات مالی و گشایش در کشور ایجاد شده و طبق برنامههای بلند مدت چین این منطقه قرار است در مرحله بعد به عنوان پایتختی برای انجام امور مالی در آینده در نظر گرفته شده است.
دولت چین به تازگی طبق بخشنامهای تصمیم به توسعه منطقه شنزن به عنوان منطقه همکاری خدمات صنعتی مدرن گرفته است است. مقامات چین با تصویب و اجرای ۳۰ قانون دنبال ایجاد یک سیستم قوانین مالی مطابق با استانداردهای بینالمللی و یک محیط مالی در سطح جهانی تا ۲۰۳۵ هستند.
رویکرد امروز دولت چین بر این مبنا است که از شهر شنزن به عنوان موتور محرکه ای برای کل اقتصاد چین در سراسر خاک این کشور استفاده کند. این شهر که در جنوب چین و در مجاروت هنگکنگ واقع شده برای دولت چین به عنوان نماد توسعه مطرح است و همان نقشی را برای چین بازی می کند که منطقه سیلیکون ولی در ایالت کالیفرنیا برای آمریکا دارد.
امروزه بانک شنزن نیز یکی از بزرگ ترین بانک های کشور چین و جهان به شمار می رود که توانسته است با استفاده از شبکه دسترسی SSL VPN اقدام به ایجاد سیستم وسیع بانکی خود کند.
بانک شنزن در منطقه Silicon Valley کشور چین واقع شده است و سعی بر آن دارد که از جدیدترین و پیشرفته ترین فن آوری های روز در تجارت خود سود جوید. این بانک اولین بانک کشور چین به شمار می رود که از EBS یا همان سیستم جامع بانکی برای ارایه به مشتریان استفاده می کند و در رده بندی بهترین بانک های دنیا نیز رتبه بالایی دارد.
بورس شنزن بالاتر از بورس نیویورک :
بورس «شنزن» چین نیز پرگردش ترین بازار سهام جهان است. طبق آمار هاسرعت گردش مبادلات در بورس شنزن به ۳۷۳ درصد رسیده است. بازار NASDAC در نیویورک نیز با سرعت گردشی معادل ۲۶۹ درصد دومین بورس پرسرعت جهان به حساب می آید.
تجارت خارجی ۵۵۰ میلیارد دلاری شنزن :
حجم تجارت خارجی شنزن با افزایش ۷ درصدی، به بیش از ۵۵۰ میلیارد دلار رسیده است که شنزن را در رتبه اول شهرهای واقع در منطقه خلیج بزرگ گواندونگ-ماکائو-هنگ کنگ (خلیجGBA) قرار می دهد.
(منطقه خلیج بزرگ گواندونگ- هنگ کنگ- ماکائو (GBA) شامل منطقه ویژه اداری هنگکنگ، منطقه ویژه اداری ماکائو و 9 شهر استان گواندونگ (گوانجو، شنجن، دونگوان، فوشان، جوهای، هویجو، جونگشای، جیانگمن و ژائوچینگ) به مساحت 56 هزار کیلومتر مربع و جمعیت بیش از 85 میلیون نفر باشد که در جنوب چین واقع شده است.)
صادرات محصولات مکانیکی و الکتریکی این شهر با ۸ درصد رشد به ۱.۹ تریلیون یوان چین رسیده است که ۷۵ درصد از کل صادرات شهر را در بازه زمانی مشابه نشان می دهد. علاوه بر این، صادرات تولیدات موسوم به سه گانه سبز شامل باتریهای لیتیوم یونی، خودروهای الکتریکی و باتریهای خورشیدی، به ترتیب به ۲۵ و ۲۸۵ و ۳۵ درصد افزایش یافته است.
شنزن در رتبه بندی اقتصادی جهان توسط گروه Qatar Financial Centre Authority در سال ۲۰۱۷ انجام شده در رتبه بیست و دوم قرار دارد.
مزیت جغرافیایی شنزن ؛ استفاده از سرریز تجارت هنگ کنگ و ماکائو :
مجاورت جعرافیایی این شهر با هنگ کنگ اهمیت این شهر را نزد دولت چین دوچندان کرده است. شنزن و هنگ کنگ به عنوان دو منطقه تجاری و تکنولوژیک در صورت همگرایی بیشتر، قدرت فناورانه خاصی به چین درصحنه جهانی و در رقابت با آمریکا می دهد. البته این موضوع راهم باید مد نظر داشت که چین با تقویت شنزن به نوعی دنبال مهارهنگ کنگ هم است. شرکتهای بزرگ چینی در حوزه تکنولوژی مثل هواوی(Huawei) و هلدینگ تنسنت(Tencent) در شهر شنزن قرار دارند. برای همین این شهر به نماد خودباوری و اعتماد به نفس دولت چین در لیدری تکنولوژی جهانی تبدیل شده است.
شنزن برنامههای ویژه ای برای اتصالات و ایجاد پل جهت کاهش مسافت و سهولت دسترسی به مناطق در منطقه خلیج بزرگ GBA را در برنامه دارد به طوری که خط اصلی اتصال میان دو شهر شنژن - جونگشان با افتتاح پل Lindingyang اخیرا انجام گرفت و تکمیل آن تا سال ۲۰۲۴ به پایان میرسد که در این صورت مدت زمان سفر از جونگشان به شنژن از دو ساعت فعلی به ۳۰ دقیقه کاهش مییابد. این پل میتواند نفش مهمی در تسهیل ارتباط در منظقه خلیج بزرگ GBA داشته باشد چرا که در فاصله ۳۰ کیلومتری از پل هنگ کنگ ژوهای و ماکائو در جنوب قرار گرفته است.
شلوغ ترین بندرگاه های دنیا : قرار داشتن شهر شنزن در کنار دریای چین نه تنها به جاذبه های دیدنی شنزن این شهر افزوده بلکه این شهر را به یکی از شلوغ ترین بندرگاه های دنیا تبدیل کرده است.
لازم به ذکر است خلیج استراتژیک GBA با ۵۶ هزار کیلومتر مربع مساحت و ۸۶ میلیون نفر جمعیت و تولید ناخالص داخلی بالغ بر ۲ تریلیون دلار، نهمین اقتصاد بزرگ جهان محسوب میشود. در سال ۲۰۲۳، کل تولید اقتصادی GBA بیش از ۱۴ هزار میلیارد یوان تخمین زده شد که حدود ۴ هزار میلیارد یوان نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است و در حال حاضر وارد بهترین مرحله توسعه خود میشود. طرح خلیج بزرگ GBA یک برنامه ملی در مقیاس بزرگ است که برای شکل دادن به یک اقتصاد یکپارچه از طریق اتصال اقتصادی و اجتماعی هنگ کنگ، ماکائو و ۹ شهر گوانجو، شنزن، دونگوان، فوشان، جوهای، هویجو، جونگشای، جیانگمن و ژائوچینگ در دلتای رودخانه مروارید گواندونگ برنامه ریزی شده است. گواندونگ، به عنوان استان پیشرو اقتصادی چین، به طور مداوم حدود بیست درصد از کل واردات و صادرات چین را به خود اختصاص داده است. هنگ کنگ که به عنوان یک رابط مالی، کشتیرانی و تجاری جهانی شناخته میشود، در بین رقابتی ترین شهرها در سطح بین المللی قرار دارد. در همین حال، طبق گفته WTO ماکائو به عنوان یک بندر آزاد، با سیستم مالیات کم و شبکه تجاری گسترده، در میان بازترین اقتصادهای جهان، قرار میگیرد.
در واقع با کمتر از یک درصد مساحت کشور چین و ۶ درصد از کل جمعیت این کشور، ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی چین متعلق به خلیج GBA است. با توجه به اینکه سهم چین در رشد اقتصادی جهان در طی سالهای اخیر حدود ۳۰ درصد بوده است میتوان به این مهم دست یافت که خلیج GBA نقش مهمی در اقتصاد جهانی داشته و یک منطقه استراتژیک مهم در توسعه ملی چین محسوب میشود. پیش بینی میگردد که تولید ناخالص داخلی خلیج GBA تا سال ۲۰۴۰ به ۶ هزار میلیارد دلار برسد. این رقم معادل حدود ۲.۳ از تولید ناخالص داخلی جهان است. خلیج GBA همچنین دارای چشم انداز اقتصادی بزرگ تری است به طوری که گمانه زنیها بر این باور است که تولید ناخالص داخلی آن تا سال ۲۰۴۰ میتواند درحدود ۵.۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی منطقه آسیا و اقیانوسیه را در بگیرد.
تجربه موفق شهر شنزن در دستیابی به این موقعیت که از ۴۰ سال پیش آغاز شده ، حالا قرار است الگوی توسعه شنزن به دیگر کشورها از جمله ویتنام، لائوس، کامبوج و قزاقستان هم منتقل شود.