- ۱۴۰۳/۴/۲۹ - ۲۰:۱۹
- توسط محسن شاطرزاده
*اولویت و ضرورت تدوین برنامه اقدام یک ساله برای بند غروب برجام*
محسن شاطرزاده
۲۹ تیر ۱۴۰۳
در «برجام» ۲دسته تاریخ و زمانبندی پیشبینی شده ، بخشی از این زمانبندی مربوط به نحوه اجرایی شدن توافق و لغو تحریم ها بود که سپری شده است و بخشی دیگر مربوط رفع تحریم های زماندار و کاهش نظارت های باقی مانده طی ۲۵ سال است که به این زمانبدی «بندهای غروب برجام» گفته می شود.
این بند(غروب برجام) بازه زمانی رفع محدودیتهای هستهای ایران را مشخص میکند که شامل افزایش «سانتریفیوژهای غنیسازی اورانیوم» بعد از ۱۰ سال و افزایش حجم اورانیوم کمترغنی شده بعد از ۱۵ سال است.
سررسید بند سوم غروب برجام در اکتبر ۲۰۲۵(مهر ۱۴۰۴) مربوط به همکاریها و فناوری هستهای ایران است و اگر در این فاصله مکانیزم ماشه و بندهای ۱۱ و ۱۲ قطعنامه ۲۲۳۱ فعال نشوند، محدودیتهای هستهای علیه ایران برداشته میشود.
با فرا رسیدن اکتبر سال ۲۰۲۵ ایران از تمام بندهای فصل هفتم سازمان ملل خارج میشود، لذا چند کشور غربی قطعا سعی خواهند کرد از فرصت باقیمانده تا پایان عمر قطعنامه ۲۲۳۱ حداکثر استفاده را برده و در این راستا از کارکردهای مکانیسم ماشه غافل نشوند.
طبق بندهای غروب توافق برجام، در یک دوره ده ساله پرونده هستهای ایران به حالت عادی در میآید. سومین بند غروب در سال ۲۰۲۵ قرار است اجرایی شود که مطابق با آن کل پرونده هستهای ایران به حالت عادی در میآید و عمر قطعنامه ۲۲۳۱ به اتمام میرسد.
بعد از پایان ۱۰ سال، هر تحریم هستهای باید به شورای امنیت برود، مصوبه بگیرد و هر پنج کشور عضو شورای امنیت از جمله چین و روسیه با آن موافقت کنند. از آن جایی که دعوای جدی بین آمریکا و روسیه وجود دارد، معلوم نیست تحریم جدیدی علیه کشور وضع شود یا خیر ولی تحریمهای آمریکا هست، بوده و حتی ممکن است در آینده تشدید شود.
آمریکا و سه کشور اروپایی به شدت در تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه تا قبل از اکتبر ۲۰۲۵ هستند و از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده و رسما نمیتواند اقدام کند این ماموریت به انگلستان داده شده است تا نسبت به فعال نمودن مکانیزم ماشه اقدام نماید .
لذا ضرورت دارد اولویت برنامه سیاست خارجی ایران در دولت جدید به نحوه عبور از تاریخ بند سوم غروب برجام در اکتبر ۲۰۲۵ و تلاش برای جلوگیری از فعال شدن مکانیزم ماشه باشد و بر این اساس پیشنهادات زیر به دولت جدید تقدیم میشود
: ۱- هر چه سریعتر برنامه اقدام (Action Plan) یک ساله تا اکتبر ۲۰۲۵ (مهر ۱۴۰۴) تهیه شده و همه تدابیر لازم و اقدامات ضروری برای مانع شدن از فعال شدن مکانیزم ماشه پیش بینی شود.
۲- به منظور حفظ منافع ملی و تمرکز بر پرونده مهم برجام و پرهیز از حواشی ، هیچگونه تغییری در مدیریت پرونده برجام و دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تا مهر ۱۴۰۴ ایجاد نشود.
۳- هماهنگی مقتدرانه ای بین میدان و دیپلماسی به منظور حمایت و پشتیبانی یکدیگر صورت پذیرد تا دستگاه دیپلماسی با دست پر به مذاکره با طرف غربی بپردازد.
۴- دستگاه دیپلماسی طراحی زنجیره ای از مذاکرات هدفمند با طرف غربی به منظور مشغول کردن و خلع سلاح آنها را بنماید.
۵- میدان با قدرت هرچه تمامتر وارد شده و برگهای برنده و از موضع قدرت خصوصا بر علیه منافع انگلستان در منطقه تهیه نموده و دست دیپلماسی را در مذاکرات مقتدرانه پر کند تا ان شاءالله با عنایات الهی کشور از این پیچ تاریخی هم به سلامتی عبور کند و شکستی دیگر بر دشمن غدار تحمیل شود.