"محسن شاطرزاده" سفير جمهوري اسلامي ايران در برزيل در گفت‌وگويي تفصيلي با خبرنگار خبرگزاري فارس در برازيليا به تحليل روابط حال و آينده دو كشور و نقش آنها در شكل دهي فضايي جديد در عرصه جهاني پرداخت.

وي با ضروري خواندن تعريفي از وضعيت فعلي دو كشور گفت: برزيل با دارا بودن جمعيت 200 ميليون نفري، جزء 10 اقتصاد برتر دنيا، بزرگترين كشور آمريكاي لاتين و بازيگري موثر در مسير چند جانبه گرايي در جهان فعلي است، امروزه ديگر نمي توان تلقي‌هاي گذشته از برزيل را به عنوان كشوري مقروض در دنيا تكرار كرد،اين كشور اكنون يكي از قدرت هاي نوظهوري است كه با پشتوانه اقتصادي و سياسي خود به دنبال كسب كرسي دائم در شوراي امنيت سازمان ملل است.

وي در مورد ايران گفت: كشور ما نيز در خاورميانه، آسياي ميانه و غرب آسيا قدرتي بلامنازع با پتانسل‌هاي عظيم در همه ابعاد است و حرف هاي مهمي براي گفتن دارد، از همين رو دو كشوري كه در دو سوي جهان قرار دارند با توجه به شناختي كه از وضعيت فعلي دنيا و جايگاه و نفوذ خود در سطح جهاني كسب كرده‌اند، علاقه‌مندي بسياري براي توسعه روابط با يكديگر خواهند داشت.

سفير ايران در برزيل تاكيد كرد: شايد امروزه مهمترين مولفه‌هايي كه باعث نزديكي دو كشور شده نوع ديدگاه‌هايي است كه هر دو رئيس جمهور دارند، "لولا" و "احمدي نژاد" هر دو از بطن جامعه و برخاسته از توده‌هاي محروم جامعه هستند و از پايگاه‌هاي مردمي عظيمي برخواردارند در همين حال شعار هر دو رئيس جمهور تحقق عدالت اجتماعي و محروميت زدايي است.

سفير كشورمان در برزيل تأكيد كرد: از سوي ديگر مبارزه با يكجانبه گرايي و در عين حال تقويت همكاري‌هاي كشورهاي جنوب – جنوب از برنامه هاي دو رئيس جمهور است، اين نزديكي نگاه‌ها اقتضا مي‌كند دو كشور روابط خود را هر روز به يكديگر نزديك تر كنند اين در شرايطي است كه ايران و برزيل داراي منابع غني، پتانسيل بالا براي سرمايه گذاري، نيروي انساني متخصص و حتي امكانات تكنولوژيكي و تحقيقاتي بالايي هستند و مي توانند در تعاملات خود از آن بهره ببرند.

وي يادآورشد: امروز ايران در چهار قاره جهان فعاليت‌هاي زيادي در زمينه پروژهاي فني و اقتصادي دارد، در همين حال برزيل نيز از چنين ويژگي هايي برخوردار است به عبارت ديگر، طرفين مي‌توانند با اتكا به توانمندي‌هاي خود نسبت به همپوشاني نيازهاي يكديگر نيز اقدام كنند.

وي در برابر اين سوال كه آيا اكنون دو طرف در حال رسيدن به نقطه عطفي از سطح روابط هستند، گفت: پاسخ من اينست كه با توجه به علاقه‌مندي دو رئيس جمهور و نيز مقامات برزيلي و شخص لولا براي ملاقات با احمدي نژاد ، نه تنها ديدار ماه آينده رئيس جمهوري كشورمان از برزيل نقطه عطفي در روابط دو كشور ايجاد خواهد كرد بلكه تغييري سازنده در معادلات همكاري هاي جنوب – جنوب به وجود خواهد اورد.

شاطر زاده در اين‌باره كه آيا ايران و برزيل درصدد تغيير در سطح بازيگري عرصه جهاني هستند، اظهار داشت: هر دو طرف در حوزه همكاري‌هاي بين المللي نقطه نظرات نزديكي دارند، از يكسو برزيل براي تغيير ساختار سازمان ملل، چند جانبه گرايي و فعاليت براي توسعه صلح در جهان فعاليت هاي گسترده اي دارد و از ديگر سو كشوري همچون ايران به دگرگوني ساختار سازمان ملل كه در 50 سال پيش شكل گرفته و بر مبناي حاكميت قدرت‌هاي زورگو استوار است اعتقاد راسخ دارد و طبيعي است چنين ديدگاه هايي روابط دو كشور را به هم نزديك تر مي سازد.

وي افزود: برزيل همچنين بر استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي ، صلح خاورميانه و لزوم مشاركت عوامل اصلي در فرايند صلح، ديدگاه هاي نزديكي با ايران دارد.

سفير كشورمان در برزيل ادامه داد: در دنياي امروز كشورهاي در حال توسعه همچون ايران، برزيل، چين، هند و آفريقاي جنوبي به طور مضاعفي نقاط مشترك خود را به هم نزديك مي‌كنند، اين امر سبب بهره مندي بيشتر اين كشورها از منابع اقتصادي و پتانسيل هاي آنها مي شود طوري كه تسلط برحوزه هاي علمي ، فن آوري و علوم جديد را در اختيار خود گيرند. چرا كه پيشتر حوزه هاي انرژي ، صنعت و معدن ، تحقيقات ، نانو تكنولوژي و بيو تكنولوژي در انحصار كشورهاي خاص بود اما اين انحصار شكسته شده و ازاين پس نيز دو كشور با عمق بخشيدن به روابط همه جانبه خود ، نظام جديدي از قدرت را براي كشورهاي جنوب - جنوب به ارمغان مي آورند كه قطعا ثمرات آن نصيب كشورهاي در حال توسعه خواهد شد.

وي در برابر اين پرسش كه چرا تا كنون ايران رابطه خود را با اين كشور تقويت نكرده بود، اظهار داشت: برزيل از ابتدا در كانون توجهات ايران بوده اما هر مرحله‌اي از روابط مستلزم بستر سازي است، از سوي ديگر علاقه‌مندي برزيل براي توسعه روابط با ايران بر كسي پوشيده نيست، نكته اين است كه در دولت لولا؛ رئيس جمهوري برزيل شاهد تغيير نگاه در روابط همه جانبه با كشورهاي در حال توسعه هستيم.

شاطر زاده گفت: در سال گذشته رئيس جمهوري برزيل بيش از 30 سفر خارجي داشت و براي امسال نيز 50 سفر به كشورهاي مختلف دنيا (عمدتا كشورهاي در حال توسعه) پيش بيني شده است. در همين حال در سال گذشته بيش از 40 رئيس دولت از برزيل ديدار كردند، مفهوم اين تغيير نگاه اين است كه برزيل به توسعه منافع خود از جهات سياسي و اقتصادي نگاه مي‌كند، اين امر به گسترش ارتباطات با ديگر كشورها كمك مي كند، بنابراين در شرايطي كه ايران يكي از بازيگران مهم سياست در عرصه جهاني است اين همكاري‌ها به تقويت صلح، گسترش نگاه‌هاي عدالت طلبانه در جهان و رفع نابرابري ها خواهد انجاميد.

سفير ايران در برزيل در برابر اين سوال كه استراتژي ايران در توسعه روابط با آمريكاي لاتين و به ويژه برزيل چيست، پاسخ داد: سياست اصلي ما تنوع بخشي به روابط خارجي و توسعه چند جانبه گرايي و به ويژه در حوزه همكاري هاي اقتصادي است. در گذشته اين دو منطقه كمتر مورد توجه واقع شده بودند كه همانا آفريقا و آمريكاي لاتين بوده اند. در دولت نهم تلاش بر اين است كه ارتباطات ايران با اين دو منطقه گسترش پيدا كند . بنابراين ايران توسعه روابط با حوزه آمريكاي لاتين را در اولويت دارد.

شاطرزاده خاطر نشان كرد: اين رابطه، صادقانه و بر اساس احترام متقابل است و براي دراز مدت تعريف شده است. ما به برزيل به عنوان كشوري با ثبات ، قدرتمند ، تاثيرگذار و با پتانسيل هاي بالا و ارزش هاي گرانقدر نگاه مي كنيم.تاريخ ملت هاي امريكاي لاتين نيز آكنده از مبازرات عليه استعمار و داستان‌هاي حماسي عليه ظلم است. چنين ويژگي هايي سبب مي شود به طور طبيعي ايران روابط خود با اين ملت ها را در حوزه هاي مختلف اقتصادي و سياسي توسعه بخشد.

شاطر زاده در مورد اينكه كشوري همچون برزيل چه جايگاهي در عرصه اقتصادي ايران دارد گفت: امكاناتي نظير منابع زير زميني، نيروي عظيم انساني متخصص و دانشمند و در اختيار داشتن علوم و فن آوري جديد و همچنين با توجه به اينكه برزيل به عنوان مركز توليد مواد غذايي در سطح جهان مطرح است ، مي تواند به همپوشاني نيازها با كشورمان اقدام كند.

وي افزود: دانش بالاي شركت‌هاي ايراني در ساخت نيروگاه هاي حرارتي و تجربيات گرانقدر برزيل در ظرفيت سازي توليد برق در حوزه نيروگاه هاي آبي مكمل يكديگر مي شوند، ذكر اين نكته ضروري است كه برزيل بيش از 80 درصد توليد برق خود را از از نيروگاه هاي برق آبي به دست مي آورد. از سوي ديگر ايران داراي توانايي هاي زيادي در زمينه تكنولوژي در حوزه هاي نانو تكنولوژي ، بيو تكنولوژي، وكامپوزيت ها ، سلول هاي بنيادي و داروهاي نو تركيب است كه با همكاري برزيل مي توان امكان تبادل تجربيات و اطلاعات و دانش بين دو كشور را فراهم كرد. برزيل نيز تجربه و دانش بالاي خود در حوزه معادن ، قطعه سازي ، ساخت ماشين آلات كشاورزي را مي تواند در اختيار ايران بگذارد. اين روابط قطعا در بازارهاي جهاني فرصت هاي بسياري را در اختيار دو كشور قرار مي دهد تا با همكاري هاي مشترك چه در سطح بين الملل بتوانند بيش از پيش تاثيرگذار باشند.

شاطر زاده تاكيد كرد: برزيل در توليد سويا، ذرت، نيشكر و توليد اتانول از نيشكر صاحب دانش بالايي است. در همين حال ايران مي تواند در آن كشور امكاناتي براي توليد محصولات كشاورزي و صادرات آن به ايران و نيز ساير نقاط دنيا در اختيار گيرد. اين امر در حوزه معادن نيز قابل پيگيري است برزيل با معادن غني و عظيم سنگ آهن قادر است بخشي از نياز ايران به اين ماده را براي توليد فولاد را پوشش دهد، در اين ميان قرار است با خريد و همچنين مشاركت در اكتشاف و بهره برداري از معادن برزيل به توليد فولاد خام در اين كشور و صادرات آن به بازار كشورمان و منطقه، همكاري مناسبي را شكل دهيم. براي اين منظور تفاهم اوليه اي با طرف هاي برزيل صورت گرفته است.

سفير كشورمان در برزيل گفت: همچنين دو كشور ظرفيت بالايي براي توسعه روابط بازرگاني و تجاري دارند . در دو سال گذشته حجم روابط ايران و برزيل 2 ميليارد بوده كه سال گذشته اين رقم به يك ميليارد رسيد( البته نكته اينست اين كاهش مربوط به افت صادرات مواد غذايي برزيل به ايران بوده است). در صورتيكه هر دو كشور از امكانات وسيع براي توسعه تجارت ميان خود بهره مند بوده و از طرف ديگر زير بنا هاي دو كشور به خوبي زمينه صادرات مجدد كالاهاي توليدي خود به ساير كشورهاي منطقه را فراهم مي سازد.

سفير ايران در برزيل در پاسخ به اينكه آيا با توجه به تعريفي كه از رابطه دو كشور به عمل آمده تسهيلاتي در بخش گمركي پيش بيني شده است گفت: ما براي دستيابي به حجم وسيعي از روابط ، به تبادل اسناد در زمينه توافقنامه هاي اجتناب از اخذ ماليات مضاعف، تشويق سرمايه گذاري ، همكاري هاي حمل و نقل ، همكاري هاي بانكي و همكاري هاي گمركي نياز داريم.اين موضوع مورد توجه مقامات دو طرف است كه اميدواريم در كوتاه ترين زمان ممكن نسبت به نهايي شدن توافقات و امضاء و تبادل اسناد اقدام شود .

شاطر زاده درباره نياز دو كشور به استفاده از پيمان‌هاي منطقه اي خاطرنشان كرد: در امريكاي لاتين پيمان هاي منطقه اي همچون "مركوسور" و "آناسور" وجود دارد كه برزيل از جايگاه ويژه اي در آنها برخواردار است. از طرفي ما در خاورميانه سازمان همكاري هاي اقتصادي اكو را داريم كه ساختارهاي لازم در اين سازمان در حال گسترش و نهادينه شدن است. علاوه بر آن هر روز كشورهاي علاقه‌مند بيشتري براي پيوستن به اكو در منطقه اعلام آمادگي مي كنند. اميدواريم بتوانيم پلي بين سازمان ها و پيمان هاي شرق و غرب در قالب همكاري هاي جنوب - جنوب به ويژه اكو در آسياي ميانه و خاورميانه و مركوسور و آناسور در امريكاي لاتين ايجاد كنيم . سفير كشورمان همچنين در مورد اينكه آيا پس از سفر احمدي نژاد به برزيل سفر متقابلي نيز خواهيم داشت، گفت: بر اساس برنامه‌اي كه بين دو كشور در ديدار وزراي خارجه تدارك ديده شد، طرفين توافق كردند رئيس جمهوري برزيل نيز به ايران سفر كند. البته همانطور كه رئيس جمهوري اسلامي ايران در راس يك هيات بلند پايه اقتصادي به برزيل سفر مي كند.تاكيد برزيل هم اينست كه لولا در راس هياتي بلند پايه اقتصادي به ايران سفر كند.

وي تصريح كرد: در سفر احمدي نژاد به برزيل قرار است گروه هاي تخصصي به عنوان تيم هاي پيشرو، مذاكرات را در حوزه هاي نفت و گاز وپتروشيمي ، صنعت و معدن ، علوم و تكنولوژي ، بانكي و اعتبارات ، كشاورزي و تحقيقات و در نهايت بازرگاني پيگيري كنند.

وي ياد آور شد: پيش نياز سفر رئيس جمهوري اسلامي ايران به برزيل برنامه ريزي 9 ماهه اي بوده است كه در قالب

گروه‌هاي كارشناسي صورت پذيرفته و مقدمات كار فراهم شده است. همچنين در سفر سلسو آمورين وزير خارجه برزيل در آبان سال گذشته به ايران نيز دعوتنامه رسمي آقاي لولا تقديم آقاي احمدي نژاد شد. از سوي ديگر برنامه سفر وزير خارجه كشورمان در فروردين ماه امسال به برزيل نيز در همين راستا صورت گرفت و قرار است در ارديبهشت سال جاري رئيس جمهور كشورمان به برزيل سفر كند.

وي در برابر اين پرسش كه آيا علاوه بر حوزه هاي فوق ، بخش گردشگري دو كشور نيز فعال خواهد شد ، اظهار داشت: برزيل با جاذبه هاي گردشگري فراواني در مناطق مختلف از جمله در آمازون ، ريو دو ژانيرو ، سان پائولو (سائوپائولو) و ... محل مناسبي براي گردشگران ايراني خواهد بود از سوي ديگر ايران نيز با قدمت چند هزار ساله خود و جاذبه هاي تاريخي، مورد علاقه گردشگران برزيلي است اگرچه در ماههاي اخير شاهد حجم گسترده اي از تقاضا هاي توريستي براي دو كشور بوده ايم.

شاطر زاده ادامه داد: در اين ميان سفارت جمهوري اسلامي ايران در راستاي توسعه گردشگري و توريسم بين دو كشور در برازيليا در مدت 3 روز براي توريست ها رواديد صادر مي كند. شايد براي مردم ايران نيز جالب باشد بدانند كه برزيلي ها مردماني خونگرم، فرهنگ دوست و علاقه‌مند به ارزش هاي خانوادگي هستند در همين حال برزيلي ها در سالهاي اخير علاقه زيادي به سينماي ايران پيدا كرده اند.

وي در مورد ارتباطات در حوزه دانشگاهي نيز گفت: در 2 سال اخير در دانشگاههاي اين كشور، شرق شناسي و ايران شناسي توسعه بسياري يافته و در اين مدت با حضور استاد ايراني ، كرسي زبان فارسي در دانشگاه برازيليا داير شده و علاقه‌مندان زبان فارسي در اين كشور رو به ازدياد است.

وي ادامه داد: دانشگاه هايي نظير سان پائولو ، ريو دو ژانيرو ،برازيليا و دانشگاه هاي كاتوليك برزيل از سطح علمي بالايي چه در سطح جهان و چه در آمريكاي لاتين قرار دارند.

سفير كشورمان در پايان خاطر نشان كرد: اكنون كه مشكل زبان پرتغالي با گسترش زبان انگليسي در حال برطرف شدن است، در تلاش هستيم همكاري‌هاي علمي بين اين مراكز را در دو كشور گسترش دهيم و با برگزاري كارگاه هاي علمي، كنفرانس هاي مشترك و روابط علمي و تحقيقاتي دو كشور را به نقطه مطلوبي برسانيم.