بانک مقالات علمی و فرهنگی و اقتصادی ( 17 / 07 / 2011)
بسم لله الرحمن الرحیم
اخلاق و دیپلماسی
دکتر محسن شاطرزاده
سفیر جمھوری اسلامی ایران در برزیل
کنفرانس جایگاه اخلاق در جامعھ بشری
سان پائولو – برزیل - (CDIAL) بیست و چھارمین اجلاس سالیانھ مرکز گفتگوھای اسلامی آمریکای لاتین
17- ژولای 2011 15
جناب آقای رییس
خانمھا /آقایان / حضار محترم
سلام علیکم
امروز جامعھ بشری از درد بزرگی رنج می برد کھ ناشی از فقدان حاکمیت اخلاق می باشد . اخلاق ؛ امروز گمشده بشریت بوده وھمھ جوامع
در جستجوی آن تلاش مضاعفی دارند . اھمیت اخلاق در سعادت و کمال جامعھ بشری تا آنجا گرامی داشتھ شده است کھ رسول گرامی خدا
حضرت محمد مصطفی (ص ) بعثت خودرا برای تکمیل مکارم اخلاق ذکر می کند ؛ آنجا کھ می فرماید : انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق
دنیای امروز پر از صحنھ ھای غم بار جنگ و کشتار و خونریزی و چپاول و جنایت و نژاد پرستی توسط ستم گران و سلطھ گران جھانی بھ
سرکردگی آمریکای جنایتکار و ضھیونیزم نژاد پرست و خونخوار است کھ اخلاق را بھ کناری نھاده وسیاستھای شیطانی خود را بر جھانیان
تحمیل می کنند .
در دنیای امروز اخلاق در ایجاد تفكرات سیاسی و رفتار سیاستمداران از جایگاه مناسب برخوردار نیست و در بسیاری موارد پرھیز از
است. « حكومت غیراخلاقی نخبگان » اخلاقیات مورد توجھ سیاستگذاران جھان قرار گرفتھ است. بر اساس تفكرات نومحافظھ كاران امریكا
آنھا با رفتارھای اخلاقی رھبران مخالف بوده و جایگاھی برای اخلاق در عرصھ حاكمیت نخبگان قائل نیستندد. براساس اعتقادات نو
محافظھ کاران آمریکایی، آنھایی كھ شایستھ رھبری ھستند، ھما نھایی ھستند كھ بھ اخلاق اعتقاد ندارند و فكر می كنند تنھا یك حق طبیعی
وجود دارد و آن حق بالادست برای سلطھ بر پایین دست است.اینان بر مبنای این نگاه غیراخلاقی، مروج جنگ بوده و می گویند برای بقا،
ھمیشھ باید جنگید. صلح بھ انحطاط می انجامد. جنگ دائمی و نھ صلح دائمی، لازمھ یك نظم سیاسی است.
در صورتیکھ احكام اخلاقی و سیاسی اسلام، منفك از یكدیگر نبوده و ھماھنگی اخلاق و سیاست، لازمھ تأسیس حكومت اسلامی است.
ارزشھای اخلاقی کھ برگرفتھ از ارزشھای مکتب الھی اسلام است راه کمال و بھتر زیستن و رشد را برای بشریت بھ ارمغان آورده است.
در دین مبین اسلام ھدف اساسی ، توسعھ ھمبستگی اخلاقی در امور بین المللی است کھ این امر بھ پایداری صلح کمک می کند. این اصل
رویکرد بین المللی دارد و بھ عبارتی در سطح بین المللی یک جھان اندیشی اخلاقی را معرفی می کند. در این جھان اندیشی، نھادھای بین المللی
باید این اصول اخلاقی فراگیر را بھ رسمیت شناختھ و اخلاقی رفتار کنند.
بر این اساس در فرآیند حل نزا عھا در نھادھای بین المللی، باید بھ یک ھمبستگی اخلاقی رسیده و نحوه رسیدن بھ این اصول جھان شمول
اخلاقی را مطرح کنیم. اگر این اصول مورد توجھ و مبنای عمل قرار گیرد، می توان بھ ھم زیستی اخلاقی در عرصھ بی نالملل رسید.
در نگاه اسلامی روابط بین مل تھا بر پایھ مسائل معنوی می باشد و در این رابطھ بعد مسافت تأثیری ندارد و چھ بسا، کشورھایی کھ ھمجوار
ھستند، اما رابطھ معنوی بین آنھا نیست؛ بنابراین، روابط دیگر ھم نمی تواند مثمر ثمر باشد.
در اندیشھ اسلامی استفاده ازھر ابزاری برای رسیدن بھ اھداف خود ؛ مشروع و مجاز نیست. با این نگاه اخلاقی، ظلم و تجاوز، قتل و
غارت، نقض عھد و پیمان و امثال اینھا ممنوع است.
در دیپلماسی جھان حاضر، دول تھا بھ ویژه در رویارویی با بحران، ناگزیر بھ در پیش گرفتن شیوه ھای غیراخلاقی می شوند، ولی تعالیم
اسلامی بھ ما می آموزد کھ در سخت ترین شرایط، شیوه اصولی و ارزشی خود را باید حفظ کرد. زیرا رویکرد اخلاقی دین مبین اسلام براین
استوار است کھ اسلام برای ھمھ و دلسوزی امین برای بشریت است. در واقع شیوه اسلام در برخورد با ملل دیگر بر پایھ صداقت، اخلاق و
احترام استواراست.
سیاست اسلامی مبتنی بر حفظ استقلال، آزادی ملتھا و دولتھا و احترام متقابل بین آنھا می باشد و فرقی بین ابر قدرت ھا و غیر آنھا نیست.
براساس مبانی اخلاقی اسلامی، سیاست خارجی مبتنی بر حفظ صلح و امنیت بین المللی، عدم تجاوز بھ خاك كشورھا، حسن ھمجواری با
ھمسایگان و تقویت ھمكاری با دول تھا بر مبنای احترام متقابل قرار داشتھ و در واقع سیاست خارجی صحنھ برخورد و تعامل واقع گرایی و
آرمان گرایی است کھ مبتنی بر اصول زیر است:
1 ائتلاف و اتحاد ملل مسلمان2 جایگاه ویژه دین و اخلاق در جنگ و صلح
3 نفی و اجتناب از ابزار غیراخلاقی برای رسیدن بھ ھدف
4 روابط صلح آمیز متقابل با دول جھان
5 صداقت و وفای بھ عھد
6 حركت در سیر الی لله و برمبنای جلب رضایت الھی
بدون شک جنبھ جھانی اخلاق کھ در ادیان الھی مورد توجھ قرار گرفتھ، می تواند کارکرد مثبتی در دیپلماسی داشتھ باشد. بر پایھ تعھدات
مشترک اخلاقی در میان ادیان است کھ می توان بھ صلحی عادلانھ در میان کشورھا در نظام بین الملل دست یافت. بھ عبارت دیگر بر این
جنبھ در میان ادیان مختلف و گوناگون می توان بھ عنوان مؤلف ھای در دیپلماسی تأکید داشت.
بھ امید جھانی عاری از ظلم و جور و ستم و تباھی و مبتنی بر اخلاق و اندیشھ ھای اسلامی و تعالیم الھی رسول خدا حضرت محمد مصطفی
( ص) ؛ ھمانگونھ کھ وعده خداوندی در کتاب الھی قران است کھ می فرماید : ان الارض یرثھا عیادی الصالحون
اخلاق و دیپلماسی
دکتر محسن شاطرزاده
سفیر جمھوری اسلامی ایران در برزیل
کنفرانس جایگاه اخلاق در جامعھ بشری
سان پائولو – برزیل - (CDIAL) بیست و چھارمین اجلاس سالیانھ مرکز گفتگوھای اسلامی آمریکای لاتین
17- ژولای 2011 15
جناب آقای رییس
خانمھا /آقایان / حضار محترم
سلام علیکم
امروز جامعھ بشری از درد بزرگی رنج می برد کھ ناشی از فقدان حاکمیت اخلاق می باشد . اخلاق ؛ امروز گمشده بشریت بوده وھمھ جوامع
در جستجوی آن تلاش مضاعفی دارند . اھمیت اخلاق در سعادت و کمال جامعھ بشری تا آنجا گرامی داشتھ شده است کھ رسول گرامی خدا
حضرت محمد مصطفی (ص ) بعثت خودرا برای تکمیل مکارم اخلاق ذکر می کند ؛ آنجا کھ می فرماید : انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق
دنیای امروز پر از صحنھ ھای غم بار جنگ و کشتار و خونریزی و چپاول و جنایت و نژاد پرستی توسط ستم گران و سلطھ گران جھانی بھ
سرکردگی آمریکای جنایتکار و ضھیونیزم نژاد پرست و خونخوار است کھ اخلاق را بھ کناری نھاده وسیاستھای شیطانی خود را بر جھانیان
تحمیل می کنند .
در دنیای امروز اخلاق در ایجاد تفكرات سیاسی و رفتار سیاستمداران از جایگاه مناسب برخوردار نیست و در بسیاری موارد پرھیز از
است. « حكومت غیراخلاقی نخبگان » اخلاقیات مورد توجھ سیاستگذاران جھان قرار گرفتھ است. بر اساس تفكرات نومحافظھ كاران امریكا
آنھا با رفتارھای اخلاقی رھبران مخالف بوده و جایگاھی برای اخلاق در عرصھ حاكمیت نخبگان قائل نیستندد. براساس اعتقادات نو
محافظھ کاران آمریکایی، آنھایی كھ شایستھ رھبری ھستند، ھما نھایی ھستند كھ بھ اخلاق اعتقاد ندارند و فكر می كنند تنھا یك حق طبیعی
وجود دارد و آن حق بالادست برای سلطھ بر پایین دست است.اینان بر مبنای این نگاه غیراخلاقی، مروج جنگ بوده و می گویند برای بقا،
ھمیشھ باید جنگید. صلح بھ انحطاط می انجامد. جنگ دائمی و نھ صلح دائمی، لازمھ یك نظم سیاسی است.
در صورتیکھ احكام اخلاقی و سیاسی اسلام، منفك از یكدیگر نبوده و ھماھنگی اخلاق و سیاست، لازمھ تأسیس حكومت اسلامی است.
ارزشھای اخلاقی کھ برگرفتھ از ارزشھای مکتب الھی اسلام است راه کمال و بھتر زیستن و رشد را برای بشریت بھ ارمغان آورده است.
در دین مبین اسلام ھدف اساسی ، توسعھ ھمبستگی اخلاقی در امور بین المللی است کھ این امر بھ پایداری صلح کمک می کند. این اصل
رویکرد بین المللی دارد و بھ عبارتی در سطح بین المللی یک جھان اندیشی اخلاقی را معرفی می کند. در این جھان اندیشی، نھادھای بین المللی
باید این اصول اخلاقی فراگیر را بھ رسمیت شناختھ و اخلاقی رفتار کنند.
بر این اساس در فرآیند حل نزا عھا در نھادھای بین المللی، باید بھ یک ھمبستگی اخلاقی رسیده و نحوه رسیدن بھ این اصول جھان شمول
اخلاقی را مطرح کنیم. اگر این اصول مورد توجھ و مبنای عمل قرار گیرد، می توان بھ ھم زیستی اخلاقی در عرصھ بی نالملل رسید.
در نگاه اسلامی روابط بین مل تھا بر پایھ مسائل معنوی می باشد و در این رابطھ بعد مسافت تأثیری ندارد و چھ بسا، کشورھایی کھ ھمجوار
ھستند، اما رابطھ معنوی بین آنھا نیست؛ بنابراین، روابط دیگر ھم نمی تواند مثمر ثمر باشد.
در اندیشھ اسلامی استفاده ازھر ابزاری برای رسیدن بھ اھداف خود ؛ مشروع و مجاز نیست. با این نگاه اخلاقی، ظلم و تجاوز، قتل و
غارت، نقض عھد و پیمان و امثال اینھا ممنوع است.
در دیپلماسی جھان حاضر، دول تھا بھ ویژه در رویارویی با بحران، ناگزیر بھ در پیش گرفتن شیوه ھای غیراخلاقی می شوند، ولی تعالیم
اسلامی بھ ما می آموزد کھ در سخت ترین شرایط، شیوه اصولی و ارزشی خود را باید حفظ کرد. زیرا رویکرد اخلاقی دین مبین اسلام براین
استوار است کھ اسلام برای ھمھ و دلسوزی امین برای بشریت است. در واقع شیوه اسلام در برخورد با ملل دیگر بر پایھ صداقت، اخلاق و
احترام استواراست.
سیاست اسلامی مبتنی بر حفظ استقلال، آزادی ملتھا و دولتھا و احترام متقابل بین آنھا می باشد و فرقی بین ابر قدرت ھا و غیر آنھا نیست.
براساس مبانی اخلاقی اسلامی، سیاست خارجی مبتنی بر حفظ صلح و امنیت بین المللی، عدم تجاوز بھ خاك كشورھا، حسن ھمجواری با
ھمسایگان و تقویت ھمكاری با دول تھا بر مبنای احترام متقابل قرار داشتھ و در واقع سیاست خارجی صحنھ برخورد و تعامل واقع گرایی و
آرمان گرایی است کھ مبتنی بر اصول زیر است:
1 ائتلاف و اتحاد ملل مسلمان2 جایگاه ویژه دین و اخلاق در جنگ و صلح
3 نفی و اجتناب از ابزار غیراخلاقی برای رسیدن بھ ھدف
4 روابط صلح آمیز متقابل با دول جھان
5 صداقت و وفای بھ عھد
6 حركت در سیر الی لله و برمبنای جلب رضایت الھی
بدون شک جنبھ جھانی اخلاق کھ در ادیان الھی مورد توجھ قرار گرفتھ، می تواند کارکرد مثبتی در دیپلماسی داشتھ باشد. بر پایھ تعھدات
مشترک اخلاقی در میان ادیان است کھ می توان بھ صلحی عادلانھ در میان کشورھا در نظام بین الملل دست یافت. بھ عبارت دیگر بر این
جنبھ در میان ادیان مختلف و گوناگون می توان بھ عنوان مؤلف ھای در دیپلماسی تأکید داشت.
بھ امید جھانی عاری از ظلم و جور و ستم و تباھی و مبتنی بر اخلاق و اندیشھ ھای اسلامی و تعالیم الھی رسول خدا حضرت محمد مصطفی
( ص) ؛ ھمانگونھ کھ وعده خداوندی در کتاب الھی قران است کھ می فرماید : ان الارض یرثھا عیادی الصالحون
والسلام علیکم و رحمھ لله و برکاته
منبع: بانک مقالات علمی و فرهنگی و اقتصادی
- توسط محسن شاطرزاده
- اخبار سفارت ایران در برازیلیا