اسامی روسای سازمان از ابتدا تا كنون:
۱ رضا نیازمند، ۲ منوچهر تسلیمی، ۳ هوشنگ
ثابتی، ۴ هوشنگ مخلصی، ۵ سیروس شاه خلیلی، ۶ حسن صدر، ۷ اعظم قلی زاده
پاشا، ۸ بهروز شجاعیان زنجانی، ۹ منوچهر صنیعی پور،
۱۰ محمدمحسن سازگارا، ۱۱ سید مصطفی هاشمی طبا،
۱۲ محمد باقریان، ۱۳ بهزاد نبوی، ۱۴ ابوالحسن خاموشی،۱۵ اكبر تركان، ۱۶
رضا ویسه،۱۷ مهدی مفیدی.
هفدهمین رئیس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی
صنایع ایران (ایدرو) دیروز معرفی شد و مهدی مفیدی پس از هفته ها اختلاف نظر
بر صندلی ریاست ایدرو تكیه زد. پیش از این نام های متفاوتی برای دراختیار
گرفتن این سمت به میان آمده بود. از دل وزارت صنایع خبر می رسید كه علیرضا
طهماسبی، یكی را از بین محمدتقی امان پور یا عبدالحسن مهنما برای ریاست
ایدرو در نظر گرفته و به موازات آن آدم هایی كه با دفتر ریاست جمهوری در
ارتباط بودند می گفتند مددی و رحیم قربانی برای رسیدن به این سمت از شانس
بالاتری برخوردار هستند. اما دو ماه پس از شروع به كار دولت، سرانجام فردی
بر كرسی ریاست سازمان گسترش نشست كه هم از نزدیكان رحیم قربانی (معاون سابق
هماهنگی و برنامه ریزی شهرداری تهران و استاندار فعلی آذربایجان غربی) است
_ و به واسطه او رابطه خوبی با احمدی نژاد دارد _ و هم چندین سال قبل
عضویت در هیات عامل ایدرو را از سر گذرانده. مفیدی ۵۴ ساله، مهندس متالورژی
است و مدركش را از دانشگاه صنعتی شریف گرفته. او سپس ده سال مدیرعاملی
شركت سدید را تجربه كرده و سال ۶۸ به معاونت هادی نژادحسینیان وزیر وقت
صنایع سنگین رسیده است. به موازات این سمت ده ماه عضو هیات عامل ایدرو شده
كه رئیسش ابوالحسن خاموشی بوده و پس از آن به شركت توسعه نیشكر و صنایع
جانبی رفته و مدیرعامل این شركت شده و در این میان عضویت در هیات رئیسه
اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران را هم تجربه كرده است. اینك او در
شرایطی از شركت توسعه نیشكر به ایدرو بازمی گردد كه بسیاری می گویند نزدیكی
او به رحیم قربانی دلیل این انتخاب بوده. رابطه ای كه هنگام عضویت قربانی
در هیات مدیره شركت توسعه نیشكر و صنایع جانبی شكل گرفته است. اما آمدن
مفیدی تنها تغییر هیات عامل ایدرو نبود و به غیر از رضا ویسه، چهار عضو
دیگر هیات عامل نیز جایشان را به چهار نفر دیگر سپردند و البته دو نفر دیگر
هم به این جمع اضافه شدند تا بیست سال پس از آخرین باری كه هیات عامل
ایدرو از پنج نفر بیشتر بود، دوباره هیاتی هفت نفره تشكیل شود.محسن حاتم،
محسن شاطرزاده، ابراهیم صادقی، سید محمدعلی سیدابریشمی و عبدالحسین ثابت و
محمدرضا نوتاش و البته مهدی مفیدی اعضای جدید هیات عامل سازمان گسترش و
نوسازی صنایع ایران هستند. حاتم اینك مدیركل دفتر پژوهشی و فناوری وزارت
صنایع است و شاطرزاده معاون اقتصادی و بین الملل. ابراهیم صادقی كه اینك
مشاور وزیر صنایع است، پیشتر در دوره ریاست مهدی علی اكبر بر سازمان خصوصی
سازی مدیر عرضه سهام این سازمان بوده و انگار قرار است جانشین داود مسگریان
حقیقی شود و به معاونت مالی اقتصادی ایدرو برسد. سید محمدعلی سیدابریشمی
معاون تولیدی غلامرضا شافعی وزیر صنایع در دوره اول ریاست جمهوری خاتمی
بوده و سپس هنگام وزارت جهانگیری به ریاست موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی
رسیده است. در این هنگام او نامه ای را برای سید محمد خاتمی نوشته و از او
خواسته كه موسسه استاندارد از حوزه وزارت صنایع به حوزه ریاست جمهوری برود
و بدین ترتیب به اختلافش با اسحاق جهانگیری دامن زده است. برای همین او
جایش را به علی اصغر توفیق سپرد. سیدابریشمی در حالی به ایدرو می آید كه ده
سال قبل هنگام ریاست ابوالحسن خاموشی به مدت سه سال عضو هیات عامل سازمان
بوده است. عبدالحسین ثابت رئیس سازمان بازنشستگی است و برای این به عضویت
هیات عامل درآمده كه بیست درصد سهام ایدرو در اختیار وزارت رفاه و تامین
اجتماعی است و او در واقع نماینده این وزارتخانه در سازمان گسترش و نوسازی
صنایع ایران است. محمدرضا نوتاش هم كه اینك معاون وزیر و رئیس سازمان شهرك
های صنعتی است پیش از این مدیر یكی از پروژه های فراساحل (یكی از شركت های
تابعه ایدرو) بوده است. چنین بود كه ۲۴ ساعت پس از تغییر هفت مدیرعامل بانك
های دولتی، تمامی اعضای هیات عامل سازمان گسترش هم تغییر یافتند.
•••اما مراسم تودیع رضا ویسه و معارفه مهدی مفیدی
دیروز ساعت ۳۰/۸ در سالن اجتماعات سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد. در این
نشست مصطفی امین میرزامحمدی یكی از اعضای پیشین هیات عامل سازمان، عملكرد
سازمان را در چهار سال گذشته چنین بازبینی كرد: «سازمان گسترش در این چهار
سال هم به درون نگاه كرد و هم به بیرون. در بعد درونی اولین كار را به
اصلاح ساختار خویش بنا نهاد و دفتر مطالعات استراتژیك را تاسیس كرد و كارها
را بر اساس این برنامه مهندسی مجدد كرد. به موازات این كار معدل سنی نیروی
انسانی متخصص را پایین آورد و سازمان را جوان كرد و شرایط نیروی انسانی را
ارتقا داد و كارایی آنها را بهبود بخشید. كار تیمی را رواج داد و روحیه
افراد را بالا برد. تغییراتی را هم در نگاه به بیرون داشتیم. قبلاً بخش
خصوصی توانایی انجام كارهای زیربنایی را نداشت، اما در سال های ۷۹ و ۸۰ بخش
خصوصی در این كارها هم فعال بود، اما كمبودهایی داشت، مثلاً در صنایع
پیشرفته و مناطق كمتر توسعه یافته علاقه ای به سرمایه گذاری نداشت. ایدرو
در این سال ها كوشید تا با سرمایه گذاری در صنایع بزرگ و پیشرفته نقشی را
در توسعه صنعتی كشور ایفا كند. در بخش Hi Tech موفق شدیم كه تحقیقات صنعتی
را به دانشی بدل كنیم كه منجر به تولید شود. قبلاً طرح های ۱۸۰ ۱۷۰ میلیون
دلاری اجرا می كردیم در حالی كه حالا طرح ۲ میلیارد دلاری اجرا كنیم.» او
توضیح داد كه این اتفاق توسط فرد رخ نداده بلكه روحیه جمعی سبب رسیدن به
این نقطه شده است. پس از او نوبت به رضا ویسه رسید كه با خاطرنشان كردن
گفته های میرزا محمدی، چالش های پیش روی صنعت ایران را هم به رخ بكشد: «ما
منطبق بر اساسنامه سازمان و برای رسیدن به اهداف توسعه ای صنعت كشور، دفتر
مطالعات استراتژیك را تاسیس كردیم. كمیته راهبردی چنین شكل گرفت و بدین
ترتیب سازمان به سمتی پیش رفت كه بتواند یك برنامه استراتژیك را پیاده سازی
كند. چنین بود كه آرمان جهانی سازی صنایع ایران برای سازمان مطرح شد، اما
اولین چالش ما بحث منابع بانكی بود. متاسفانه هنوز كشور آماده نیست كه
سرمایه گذاری بزرگ در بخش غیر دولتی شكل بگیرد. الان در پروژه های بالای صد
میلیارد تومان بخش خصوصی بامشكل روبه رو است.» رئیس سابق سازمان گسترش و
نوسازی صنایع ایران ادامه داد: «در رابطه با صنایع پیشرفته ما خوب عمل
كردیم هم در تحقیق و پژوهش و هم در دانش فنی. اما مسئله ای كه وجود دارد
این است كه خرج ریسك در تحقیق و توسعه تعریف نشده. متاسفانه مقررات و
ضوابطی كه حاكم است اجازه نمی دهد كه شركت های دولتی ریسك كنند.»به گفته او
«مسئله اصلی ما در پیمانكاری های عمومی یكی بحث منابع مالی است و یكی
قانون استفاده حداكثری از توان داخلی». به عقیده ویسه قانون حداكثر «قانونی
است كه بیشتر توصیه ای است» و «آن را راحت می شود دور زد و زیاد نمی تواند
مانع ایجاد كند.» ویسه یادآوری كرد كه پیشنهاد ایدرو به دولت این بوده كه
«از صندوق ذخیره ارزی استفاده شود برای اینكه پیمانكارهای عمومی بتوانند
پروژه بگیرند» و خاطرنشان كرد: «این چالش باعث شد كه شركت های پیمانكاری
بزرگ نتوانند شكل بگیرند.» او گفت كه «یكی از كارهایی كه صورت گرفت نوشتن
طرح حمایت از صنایع دریایی است» و شرح داد: «حالا این سئوال مطرح است كه
كشور ما كه توسعه صنایع دریایی اش را همراه با كره جنوبی شروع كرده چرا از
این كشور عقب افتاده است. باید بگویم كه در زمان جنگ هیچ سرمایه گذاری ای
برای توسعه صنایع دریایی انجام نشده. حالا هم باید سالی ۲ میلیارد دلار
سرمایه گذاری شود كه تا امروز نصف این هم سرمایه گذاری نشده. نكته مهم این
است كه اگر ما بخواهیم با كره جنوبی و چین رقابت كنیم، باید قوانین حمایتی
را كه آنها دارند داشته باشیم. بر این اساس یك طرحی آماده شد به نام طرح
حمایت از صنایع دریایی كه اگر تصویب شود یك جهش بزرگ خواهیم داشت.» ویسه
سپس به توسعه صنعت خودرو در سال های اخیر اشاره كرد و ادامه داد: «من متهم
به این بودم كه همه وقتم را صرف صنعت خودرو می كنم، اما من تنها ۳۰ درصد
وقتم را صرف صنعت خودرو كردم.» او گفت: «یك بحثی هم مطرح شد درباره فروش
سهام اید رو كه ابتدا تا ۴۹ درصد را اجازه دادند و بعدها گفتند می توانید
تا ۶۵ درصد آن را هم واگذار كنید. من باید بگویم كه سازمان می تواند به
عنوان یك شركت بزرگ صنعتی سهامی عام، كارهای بزرگ دولت را انجام دهد و در
صنعت كشور نقش مهمی را ایفا كند.» این آخرین بخش از سخنان ویسه بود كه چند
دقیقه بعد توسط علیرضا طهماسبی، وزیر صنایع و معادن، به آن پاسخ داده شد:
«در ارائه سهام یك پارادوكسی هست. اگر ما بیش از ۵۰ درصد واگذار
كنیم،سیاستگزاری با چه كسی است و آیا سهامداران موافقت می كنند كه ایدرو به
وظیفه توسعه ای خودش عمل كند.» او در این باره گفت: «هم اینك ۲۰ درصد سهام
ایدرو واگذار شده و ۲۹ درصد دیگر هم از طریق سهام عدالت تقسیم خواهد شد.
همین حالا هم معلوم نیست كه این ۴۹ درصد با سیاست های ایدرو موافق
باشند.»وزیر صنایع پیش از این گفته بود: «انتظاری كه ما از سازمان گسترش
داریم این است كه در تولید محصول جهانی پیشگام باشد» و ادامه داده بود كه
«حمایت از شكل گیری پیمانكارهای عمومی بزرگ یك راه حل اصلی برای صنعت كشور
است.»طهماسبی با اشاره به اینكه ما در سال های آینده باید «۱۳۰ تا ۱۵۰
میلیارد دلار در نفت و گاز و پتروشیمی، ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار در مخابرات،
۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار در نیروگاه ها و ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار در كشتی سازی
و در مجموع ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری كنیم» خاطرنشان كرده بود
كه باید پیمانكارهای عمومی در این پروژه ها از حداكثر توان داخلی استفاده
كنند. او یادآوری كرده بود كه «توسعه صادرات بدون ایجاد برند انجام نمی
شود» و گفته بود: «ما بایدبتوانیم برند ایجاد كنیم.» او حمایت كامل وزارت
صنایع را از «شركت های ایرانی نفوذ كرده در خارج» اعلام كرده بود و ادامه
داده بود كه «در بخش مخابرات و الكترونیك و ماهواره بیشتر می توانیم فعال
باشیم.» وزیر صنایع با اشاره به ارزش گذاری مراكز تحقیق و توسعه خاطرنشان
كرده بود كه «باید بخشی از درآمد (و نه سود) صرف تحقیق و توسعه شود» و مثل
سایر سخنرانی هایش به اهمیت «كاهش شكاف توسعه صنعتی» اشاره كرده بود: «باید
كاری كنیم كه همه نمایندگان مجلس حامی سازمان گسترش باشند، نه فقط
نمایندگان استان هایی كه از پروژه های صنعتی سود می برند.»اما پس از
طهماسبی نوبت به مهدی مفیدی رسید تا در اولین روز كاری برنامه هایش را شرح
دهد: «در برنامه اجرایی خودمان همواره می كوشیم تا در دانش فنی و تكنولوژی
پیشرو باشیم. با بخش خصوصی رقابت نمی كنیم و هرجا كه احساس كنیم می توانیم
صنعت را مردمی كنیم، این صنعت را به اصحابش می سپاریم. همواره سعی خواهیم
كرد در تكنولوژی های نو و پیشرو سرمایه گذاری كنیم.» او به همه مدیران
سازمان گسترش اطمینان داد كه «تغییرات در روش ها خواهد بود نه در افراد» و
این یعنی آنچه كه برای اعضای هیات عامل سازمان رخ داد برای سایر مدیران روی
نمی دهد.مراسم خداحافظی رضا ویسه از سازمان گسترش در شرایطی پایان یافت كه
ویسه می گفت: «چهارسال پیش در چنین روزهایی این سمت را از اكبر تركان
گرفتم و حالا آن را به یكی دیگر از اعضای خانواده بزرگ ایدرو می دهم.» با
این تفاوت كه تركان پس از ریاست ایدرو، به ریاست شركت نفت و گاز پارس رسید و
اما ویسه خویش را بازنشسته كرد و خانه نشین شد.
منبع : روزنامه شرق |